W jêzyku w³oskim przymiotniki podlegaj± stopniowaniu. Wyró¿nia siê trzy stopnie przymiotnika: stopieñ równy, stopieñ wy¿szy i stopieñ najwy¿szy.
Stopieñ równy przedstawia pewne cechy i w³a¶ciwo¶ci okre¶lanego rzeczownika, na przyk³ad:
un ragazzo giovane (m³ody ch³opak)
un appartamento piccolo (ma³e mieszkanie)
Stopieñ wy¿szy przedstawia pewne cechy i w³a¶ciwo¶ci okre¶lanego rzeczownika,
dodatkowo wskazuj±c stopieñ ich natê¿enia oraz wprowadza element porównawczy.
Wyró¿niamy trzy rodzaje stopnia wy¿szego:
Stopieñ wy¿szy równo¶ci
S³u¿y do podkre¶lenia podobieñstwa natê¿enia cech jednego lub kilku rzeczowników. Typowe dla tego stopnia wy¿szego s± wyra¿enia przyimkowe:
così... come... (tak... jak),
tanto... quanto... (tak... jak).
Maria è (così) simpatica come Diana. – Maria jest tak sympatyczna, jak Diana.
Stopieñ wy¿szy w³a¶ciwy
Podkre¶la ró¿nice w natê¿eniu danych cech u jednego lub kilku rzeczowników. Wskazuje wiêkszy stopieñ wystêpowania danej cechy. Typowymi wyra¿eniami dla tego stopnia wy¿szego s±:
più... di (bardziej... od/ni¿) albo
più... che (bardziej... od/ni¿)
Quegli studenti sono più pigri dei miei cugini. – Tamci studenci s± bardziej leniwi od moich kuzynów.
Stopieñ wy¿szy ni¿szo¶ci
Podkre¶la ró¿nice w natê¿eniu danych cech u jednego lub kilku rzeczowników. Wskazuje mniejszy stopieñ wystêpowania danej cechy. Typowymi wyra¿eniami dla tego stopnia
wy¿szego s±:
meno... di (mniej... od/ni¿)
lub meno... che (mniej... od/ni¿)
Questo libro è meno interessante di quello. – Ta ksi±¿ka jest mniej interesuj±ca od tamtej.
Stopieñ najwy¿szy przedstawia pewne cechy i w³a¶ciwo¶ci okre¶lanego rzeczownika,
podkre¶laj±c ich najwiêksze natê¿enie. Wyró¿niamy dwa rodzaje stopnia najwy¿szego:
Stopieñ najwy¿szy wzglêdny
Przedstawia pewne cechy i w³a¶ciwo¶ci danego rzeczownika, podkre¶laj±c najwy¿szy stopieñ ich wystêpowania w¶ród danej grupy osób, przedmiotów lub zjawisk. Typowymi
wyra¿eniami dla tego stopnia najwy¿szego s±:
il più... di,
il più... fra,
il più... che, (najbardziej...)
il meno... di,
il meno... fra,
il meno... che (najmniej...)
L’estate e la primavera sono le più piacevoli stagioni dell’anno. – Lato i wiosna s± najprzyjemniejszymi porami roku.
Questa è la meno spaziosa casa fra quelle che abbiamo visto oggi. – Ten dom jest najmniej przestronny ze wszystkich, które dzisiaj widzieli¶my.
Stopieñ najwy¿szy bezwzglêdny
Przedstawia pewne cechy i w³a¶ciwo¶ci danego rzeczownika, podkre¶laj±c ich bardzo siln±
intensyfikacjê bez porównañ ani odniesieñ do innych osób, przedmiotów lub zjawisk
La casa che mi piace è carissima. – Dom, który mi siê podoba, jest bardzo drogi.
Stopieñ najwy¿szy bezwzglêdny tworzy siê wed³ug nastêpuj±cych regu³:
- za pomoc± przyrostka
-issimo dodanego do podstawy przymiotnika, np.
bello (piêkny) –
bellissimo,
bellissima,
bellissimi,
bellissime
caro (drogi) –
carissimo,
carissima,
carissimi,
carissime
Wyj±tki!
aspro (kwa¶ny) –
asperrimo
celebre (s³awny) –
celeberrimo
misero (biedny, nêdzny) –
miserrimo
- dodaj±c do przymiotników okre¶lenia typu:
molto (bardzo),
tanto (tyle, tak wiele,
bardzo),
veramente (naprawdê),
assai (do¶æ),
decisamente[/b (zdecydowanie), [b]incredibilmente (niewiarygodnie)
Maria è una ragazza molto interessante. – Maria jest bardzo interesuj±c±
dziewczyn±.
Pietro è incredibilmente ricco. – Pietro jest niewiarygodnie bogaty.
- powtarzaj±c przymiotnik, np.
Ha gli occhi azzurri azzurri. – Ma intensywnie niebieskie oczy.
- dodaj±c do przymiotników inne okre¶lenia, które wzmacniaj± ich znaczenie i tworz± wyra¿enia idiomatyczne, na przyk³ad:
Sono bagnato fradicio. – Jestem przemokniêty do suchej nitki.
Wyró¿niamy tak¿e 6 przymiotników, które tworz± formy nieregularne:
stopnieñ równy | stopnieñ wy¿szy | stopnieñ najwy¿szy wzglêdny | stopnieñ najwy¿szy bezwzglêdny |
buono (dobry) | migliore | il migliore | ottimo |
cattivo (z³y) | peggiore | il peggiore | pessimo |
grande (du¿y) | maggiore | il maggiore | massimo |
piccolo (ma³y) | minore | il minore | minimo |
alto (wysoki) | superiore | il superiore | supremo sommo |
basso (niski) | inferiore | l’inferiore | infimo |
Materia³ powsta³ na podstawie:
W³oski. Gramatyka w pigu³ce