W języku włoskim rzeczowniki występują liczbie pojedynczej lub mnogiej.
Liczbę mnogą tworzy się za pomocą zmiany końcówki rzeczowników i odpowiedniego rodzajnika.
Tworzenie liczby mnogiej dla rzeczowników rodzaju męskiego
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na -o zmieniają końcówkę na -i
il bambino (dziecko) –
i bambini (dzieci)
lo specchio (lustro) –
gli specchi (lustra)
Wyjątek:
l’uomo (mężczyzna) –
gli uomini (mężczyźni)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-co,
-go w liczbie mnogiej
zmieniają końcówkę na
-chi,
-ghi albo
-ci,
-gi w zależności od tego, czy akcent pada w wyrazie na przedostatnią czy trzecią sylabę od końca
co, go - chi, ghi (akcent na przedostatniej sylabie)
il banco (ławka) –
i banchi (ławki)
il cuoco (kucharz) –
i cuochi (kucharze)
Wyjątki:
l’amico (przyjaciel) –
gli amici (przyjaciele),
il greco (Grek) –
i greci (Grecy)
co, go - ci, gi (akcent na trzeciej sylabie od końca)
il medico (lekarz) –
i medici (lekarze)
l’austriaco (Austriak) –
gli austriaci (Austriacy)
Wyjątki:
il dialogo (dialog) –
i dialoghi (dialogi),
il naufrago (rozbitek) –
i naufraghi(rozbitkowie)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-io w liczbie mnogiej zmieniają
końcówkę na
-ii lub
-i, w zależności od tego, czy samogłoska i w końcówce
wyrazu jest akcentowana czy nieakcentowana.
io - ii (samogłoska i akcentowana)
l’addio (pożegnanie) –
gli addii (pożegnania)
lo zio (wujek) –
gli zii (wujkowie)
Wyjątek:
il dio (bóg) –
gli dei (bogowie)
io - i (samogłoska i nieakcentowana)
l’armadio (szafa) –
gli armadi (szafy)
il figlio (syn) –
i figli (synowie)
rzeczowniki zakończone na
-e zmieniają końcówkę na
-i
l’esame (egzamin) –
gli esami (egzaminy)
- rzeczowniki zakończone na
-a zmieniają końcówkę na
-i
il dentista (dentysta) –
i dentisti (dentyści)
il pianista (pianista) –
i pianisti (pianiści)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-ca,
-ga, w liczbie mnogiej zmieniają końcówkę na
-chi,
-ghi
il duca (książę, diuk) –
i duchi (książęta, diukowie)
il collega (kolega) –
i colleghi (koledzy)
- niektóre rzeczowniki mają taką samą formę w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Dotyczy to przede wszystkim rzeczowników zakończonych samogłoską
akcentowaną, samogłoską
-i, spółgłoską lub rzeczowników jednosylabowych, np:
il brindisi (toast) –
i brindisi (toasty)
il caffè (kawa) –
i caffè (kawy)
il film (film) –
i film (filmy)
Tworzenie liczby mnogiej dla rodzaju żeńskiego
- rzeczowniki zakończone na
-a zmieniają końcówkę na
-e
la lavagna (tablica) –
le lavagne (tablice)
la parola (słowo) –
le parole (słowa)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-ca,
-ga w liczbie mnogiej
zmieniają końcówkę na
-che,
-ghe
la banca (bank) –
le banche (banki)
la collega (koleżanka) –
le colleghe (koleżanki)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-cia,
-gia z samogłoską
i akcentowaną, w liczbie mnogiej zmieniają końcówkę na
-cie,
-gie
l’allergia (alergia) –
le allergie (alergie)
la farmacia (apteka) –
le farmacie (apteki)
- rzeczowniki zakończone w liczbie pojedynczej na
-cia,
-gia z samogłoską
i nieakcentowaną, w liczbie mnogiej zmieniają końcówkę na
-cie,
-gie lub
-ce,
-ge w zależności od tego, czy końcówka
-cia,
-gia następuje po samogłosce czy spółgłosce
cia, gia - cie, gie (końcówka poprzedzona samogłoską)
la camicia (koszula) –
le camicie (koszule)
la ciliegia (czereśnia) –
le ciliegie (czereśnie)
cia, gia - ce, ge (końcówka poprzedzona spółgłoską)
la faccia (twarz) –
le facce (twarze)
la spiaggia (plaża) –
le spiagge (plaże)
- rzeczowniki zakończone na
-e zmieniają najczęściej końcówkę na
-i, na przykład:
la canzone (piosenka) –
le canzoni (piosenki)
la notte (noc) –
le notti (noce)
- niektóre rzeczowniki mają taką samą formę w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Dotyczy to przede wszystkim rzeczowników zakończonych samogłoską akcentowaną, samogłoską
-i oraz rzeczowników jednosylabowych
la città (miasto) –
le città (miasta)
la crisi (kryzys) –
le crisi (kryzysy)
la gru (żuraw) –
le gru (żurawie)
l’università (uniwersytet) –
le università (uniwersytety)
Materiał powstał na podstawie:
Włoski. Gramatyka w pigułce