W jêzyku w³oskim rzeczowniki wystêpuj± liczbie pojedynczej lub mnogiej.
Liczbê mnog± tworzy siê za pomoc± zmiany koñcówki rzeczowników i odpowiedniego rodzajnika.
Tworzenie liczby mnogiej dla rzeczowników rodzaju mêskiego
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na -o zmieniaj± koñcówkê na -i
il bambino (dziecko) –
i bambini (dzieci)
lo specchio (lustro) –
gli specchi (lustra)
Wyj±tek:
l’uomo (mê¿czyzna) –
gli uomini (mê¿czy¼ni)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-co,
-go w liczbie mnogiej
zmieniaj± koñcówkê na
-chi,
-ghi albo
-ci,
-gi w zale¿no¶ci od tego, czy akcent pada w wyrazie na przedostatni± czy trzeci± sylabê od koñca
co, go - chi, ghi (akcent na przedostatniej sylabie)
il banco (³awka) –
i banchi (³awki)
il cuoco (kucharz) –
i cuochi (kucharze)
Wyj±tki:
l’amico (przyjaciel) –
gli amici (przyjaciele),
il greco (Grek) –
i greci (Grecy)
co, go - ci, gi (akcent na trzeciej sylabie od koñca)
il medico (lekarz) –
i medici (lekarze)
l’austriaco (Austriak) –
gli austriaci (Austriacy)
Wyj±tki:
il dialogo (dialog) –
i dialoghi (dialogi),
il naufrago (rozbitek) –
i naufraghi(rozbitkowie)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-io w liczbie mnogiej zmieniaj±
koñcówkê na
-ii lub
-i, w zale¿no¶ci od tego, czy samog³oska i w koñcówce
wyrazu jest akcentowana czy nieakcentowana.
io - ii (samog³oska i akcentowana)
l’addio (po¿egnanie) –
gli addii (po¿egnania)
lo zio (wujek) –
gli zii (wujkowie)
Wyj±tek:
il dio (bóg) –
gli dei (bogowie)
io - i (samog³oska i nieakcentowana)
l’armadio (szafa) –
gli armadi (szafy)
il figlio (syn) –
i figli (synowie)
rzeczowniki zakoñczone na
-e zmieniaj± koñcówkê na
-i
l’esame (egzamin) –
gli esami (egzaminy)
- rzeczowniki zakoñczone na
-a zmieniaj± koñcówkê na
-i
il dentista (dentysta) –
i dentisti (denty¶ci)
il pianista (pianista) –
i pianisti (piani¶ci)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-ca,
-ga, w liczbie mnogiej zmieniaj± koñcówkê na
-chi,
-ghi
il duca (ksi±¿ê, diuk) –
i duchi (ksi±¿êta, diukowie)
il collega (kolega) –
i colleghi (koledzy)
- niektóre rzeczowniki maj± tak± sam± formê w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Dotyczy to przede wszystkim rzeczowników zakoñczonych samog³osk±
akcentowan±, samog³osk±
-i, spó³g³osk± lub rzeczowników jednosylabowych, np:
il brindisi (toast) –
i brindisi (toasty)
il caffè (kawa) –
i caffè (kawy)
il film (film) –
i film (filmy)
Tworzenie liczby mnogiej dla rodzaju ¿eñskiego
- rzeczowniki zakoñczone na
-a zmieniaj± koñcówkê na
-e
la lavagna (tablica) –
le lavagne (tablice)
la parola (s³owo) –
le parole (s³owa)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-ca,
-ga w liczbie mnogiej
zmieniaj± koñcówkê na
-che,
-ghe
la banca (bank) –
le banche (banki)
la collega (kole¿anka) –
le colleghe (kole¿anki)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-cia,
-gia z samog³osk±
i akcentowan±, w liczbie mnogiej zmieniaj± koñcówkê na
-cie,
-gie
l’allergia (alergia) –
le allergie (alergie)
la farmacia (apteka) –
le farmacie (apteki)
- rzeczowniki zakoñczone w liczbie pojedynczej na
-cia,
-gia z samog³osk±
i nieakcentowan±, w liczbie mnogiej zmieniaj± koñcówkê na
-cie,
-gie lub
-ce,
-ge w zale¿no¶ci od tego, czy koñcówka
-cia,
-gia nastêpuje po samog³osce czy spó³g³osce
cia, gia - cie, gie (koñcówka poprzedzona samog³osk±)
la camicia (koszula) –
le camicie (koszule)
la ciliegia (czere¶nia) –
le ciliegie (czere¶nie)
cia, gia - ce, ge (koñcówka poprzedzona spó³g³osk±)
la faccia (twarz) –
le facce (twarze)
la spiaggia (pla¿a) –
le spiagge (pla¿e)
- rzeczowniki zakoñczone na
-e zmieniaj± najczê¶ciej koñcówkê na
-i, na przyk³ad:
la canzone (piosenka) –
le canzoni (piosenki)
la notte (noc) –
le notti (noce)
- niektóre rzeczowniki maj± tak± sam± formê w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Dotyczy to przede wszystkim rzeczowników zakoñczonych samog³osk± akcentowan±, samog³osk±
-i oraz rzeczowników jednosylabowych
la città (miasto) –
le città (miasta)
la crisi (kryzys) –
le crisi (kryzysy)
la gru (¿uraw) –
le gru (¿urawie)
l’università (uniwersytet) –
le università (uniwersytety)
Materia³ powsta³ na podstawie:
W³oski. Gramatyka w pigu³ce